Eşitsizlik öldürüyor!

Uluslararası demokratik kitle örgütü Oxfam, “Eşitsizlik Virüsü” adıyla yayınladığı son raporunda özellikle pandemiden sonra artan eşitsizliği çarpıcı verilerle ortaya koydu.

Oxfam’ın Eşitsizlik Raporu, Massachusetts Üniversitesi’nden Ekonomi Profesörü Jayati Ghosh’un raporun önsözündeki şu çarpıcı cümlelerle açılıyor. “Gelirlere ve fırsatlara eşit biçimde sağlanmayan erişim, adaletsiz, sağlıksız ve mutsuz toplumlar yaratmaktan daha fazlasını yapar; aslında insanları öldürür. Son iki yılda insanlar zamanında aşı olamadıkları için bulaşıcı bir hastalığa yakalandıklarında öldüler; halbuki sahip olunan teknoloji paylaşılsaydı, bu aşılar daha geniş çapta üretilip dağıtılabilirdi. Bu insanlar, yetersiz biçimde finanse edilen halk sağlığı sistemlerindeki eksiklikler nedeniyle, ihtiyaç duyduklarında temel hastane bakımını veya oksijeni alamadıkları için öldüler!”

Pandemi eşitsizliği artırdı

Kuşkusuz pandemiyle zor geçen iki yıl dünyadaki eşitsizliği iyice artırdı. Belki hepimiz iyi niyetle pandeminin bu eşitsizliği azaltacağını düşündük ama ne yazık ki tam tersi gerçek oldu.

Fork Films’in kurucu ortağı, aktivist, belgesel yapımcısı Abigail E. Disney, “Bir yandan eski milyarderler hisselerine giderek daha fazla milyarlar eklerken, diğer yandan yeni milyarderler ortaya çıktı. Pandemi başladığında toplum çatlaklarla doluydu; fay hatlarına değin genişleyen çatlaklardı. Bu fay hatları, sosyal uyumu ve demokrasiyi tehdit ediyor ve belki de daha da önemlisi, iklim krizine yönelik herhangi bir inandırıcı veya etkili yaklaşımın önünde neredeyse aşılmaz bir engel oluşturuyordu.

Özetle…

Oxfam’ın Eşitsizlik Raporu’na göre pandemi başladığından beri her 26 saatte bir yeni bir milyarder yaratılıyor. Dünyanın en zengin 10 kişisi servetlerini ikiye katlarken, 160 milyondan fazla insanın yoksulluğa itildiği tahmin ediliyor. Bu arada, COVID-19’dan tahminen 17 milyon insan öldü; bu, İkinci Dünya Savaşı’ndan bu yana görülmeyen bir kayıp büyüklüğü. Bu sorunların hepsi aynı, daha derin bir rahatsızlığın parçası: Eşitsizlik toplumları parçalıyor; şiddet, ekonomik sistemlerimize hileli bir şekilde yerleştiriliyor; eşitsizlik öldürüyor. Koronavirüs, eşitsizlik nedeniyle, pandeminin daha ölümcül, daha uzun süreli ve geçim kaynaklarına daha fazla zarar veren bir hal almasına sebep oldu. Gelir eşitsizliği, COVID-19’dan ölüp ölmeyeceğiniz konusunda yaştan daha güçlü bir gösterge. Bir aşıları olsaydı bugün milyonlarca insan hala hayatta olurdu ama öldüler! Büyük ilaç şirketleri bu teknolojilerin tekelini elinde tutmaya devam ederken yaşama şansları reddedildi. Bu aşı ırkçılığı, can alıyor ve dünya çapında eşitsizlikleri güçlendiriyor. Dünyanın en yoksul insanları, pandemiden kaynaklı ölümlerin yükünü taşıyor. Bazı ülkelerde, en yoksul insanların COVID-19’dan ölme olasılığı en zenginlere göre yaklaşık dört kat daha fazla.

Çözüm çok uzakta

Bu çarpıcı rakamlar ve tespitler uzayıp gidiyor ancak çözüm nedir? Fork Films’in kurucu ortağı, aktivist, belgesel yapımcısı Abigail E. Disney, “Ölümcül bir statükoyu sürdüren yapıları bozmalı ve hem zenginliği hem de gücü daha adil bir şekilde yeniden dağıtacak yenilerini inşa etmeliyiz. Sistemsel sorunlar, hastalığın kendisinden ziyade semptomları tedavi etmeye yönelik parça parça girişimler değil, sistemsel çözümler gerektirir. Dünyanın sorunlarının çoğunu çözmek için fazlasıyla yeterli para var. Sadece paylarını ödemeyen milyonerlerin ve milyarderlerin elinde tutuluyor” diyor.

Rapordan çarpıcı satırbaşları

*COVID-19 nedeniyle insanlığın %99’unun geliri azalırken en zengin 10 kişisinin serveti ikiye katlandı.

*Eşitsizlik, her dört saniyede en az bir kişinin ölümüne neden oluyor.

*252 erkeğin serveti, Afrika, Latin Amerika ve Karayipler’deki 1 milyar kadın ve kız çocuğun toplam servetinden fazla.

*1995’ten bu yana, en zengin %1, insanlığın en alt %50’sinden yaklaşık 20 kat fazla küresel servete sahip oldu.

*Yaşam süresi beklentileri beyazlarınkiyle aynı olsaydı, bugün 3,4 milyon siyahi Amerikalı hayatta olacaktı. Endişe verici bu rakam, COVID-19 öncesinde zaten 2,1 milyondu.

*En zengin yirmi milyarderin en yoksul bir milyar insandan ortalama 8.000 kat daha fazla karbon emisyonuna sebep olduğu tahmin ediliyor.

*Eşitsizliğin her gün en az 21,300 kişinin ölümünde payı var. Bu oran her dört saniyede bir kişi demek.

*Yoksul ülkelerde her yıl tahminen 5.6 milyon insan sağlık hizmetine erişemediği için ölüyor.

*Her yıl en az 67.000 kadın, kadın sünneti nedeniyle ölüyor ya da önceki veya şimdiki partneri tarafından öldürülüyor.

*Her yıl 2.1 milyondan fazla kişi açlık nedeniyle ölüyor.

*İklim krizi 2030’a kadar yoksul ülkelerde her yıl 231.000 kişinin ölümüne yol açabilir.

Detaylı bilgi için oxfam.org