135 ‘akıllı köy’ kurdu, 250 bin hayat kurtardı

30 Ocak 2022 tarihli Akşam Gazetesi’nde IDEA Universal Derneği’nin kurucu başkanı Hayri Dağlı’nın hayat hikayesine, akıllı köylere ve çatılarda yapılması planlanan tarımsal üretim projelerine yer verildi.

Röportaj: Özgül Öztürk

 

135 ‘Akıllı Köy’ kurdu, 250 bin kişi kurtuldu. Girişimci Hayri Dağlı’nın ‘Akıllı Köy’ projesi 6 ülkede toplam 250 bin kişinin hayatını değiştirdi. Günde 1 doların altında gelir düzeyine sahip Afrika yerlileri, bu projeyle temiz su, gıda ve enerjiye kavuştu.

Kilimanjaro Dağı’na yaptığı bir seyahatte Afrikalıların dramına şahit olan Hayri Dağlı, İstanbul’daki işini gücünü bırakıp Afrika’ya yerleşme kararı aldı. Kurduğu Uluslararası Kalkınma ve Çevre Derneği (IDEA Universal) aracılığıyla bölgede ‘Akıllı Köy’ projesini hayata geçiren genç girişimci, açlık ve yoksullukla mücadele eden Afrika halkına umut oldu. Temiz suya ulaşabilmek için 6 km yol yürümek zorunda olan köylüler derneğin açtığı su kuyularıyla temiz suya kavuşurken, bölgede tarımsal üretim hayat buldu. Bölgede dağıtılan güneş kitleriyle elektrikle hiç tanışmamış Afrika yerlileri enerjiye kavuştu.

1 DOLARIN ALTINDA YAŞAM

Genç girişimcinin başlattığı yerinde kalkınma modeliyle 7 yılda 6 ülkede 135 Akıllı Köy kuruldu, 250 bin kişi yiyecek, temiz su ve enerjiye kavuştu. Dünyada 1 milyar insanın gece yatağına aç girmek zorunda kaldığını ve bunların bir çoğunun günde 1 doların altında bir parayla geçimini sağladığını ifade eden Dağlı şunları kaydetti:

ÖRNEK PROJE SEÇİLDİ

“Derneğimiz bu insanların hayatını yerinde değiştirebilmek için Akıllı Köy projesini başlattı. Bugün Tanzanya, Madagaskar, Nepal, Senegal, Gambiya ve Türkiye’de 250 bin insana dokunduk. Gönüllülerin bağışlarıyla ilerleyen Akıllı Köy projemiz için 20 kişilik ekip canla başla çalışıyor. Bugün 45 ülkeden 30 bin destekçimizle yılda 30 milyon euro bütçeyi yönetir hale geldik. ‘Akıllı Köy’ projesi Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı tarafından ‘sürdürülebilirliğe örnek en iyi 5 proje’ arasında gösterildi” dedi. Hayri Dağlı, şimdilerde bu sürdürülebilir iyilik hareketini din, dil, ırk ayrımı olmadan dünyaya yaymak için çalışmaya devam edeceğini sözlerine ekledi.

DIŞ YARDIMA İHTİYAÇ KALMIYOR

IDEA Universal’in geliştirdiği Akıllı Köy projesinde yeraltı suyuna ulaşmak için derinliği 70-120 metre arasında sondaj kuyuları açılıyor. Ulaşılan temiz suyun evlere dağıtımı için su kuleleri yapılıyor ve güneş enerjili akıllı pompalar kullanılıyor. Kuledeki su, yerçekimi kuvvetiyle köyün çeşitli yerlerine yapılan çeşmelere dağıtılıyor. Suyun dağıtımından sonra köyün gıda ihtiyacını sürdürülebilir şekilde sağlamak için tarım adımına geçiliyor. Bu kapsamda köy halkına tohum desteği ve sürdürülebilir tarım eğitimi veriliyor. Ve üçüncü aşamada enerji geliyor. Köyde her eve 15 saat aydınlatma sağlayan güneş kitleri sağlanıyor. Bu aşamalardan sonra Afrika köyleri dışarıdan yardıma ihtiyaç duymayan kendi ayakları üzerinde duran akıllı köylere dönüşmüş oluyor.

ÇATILARDA TARIMSAL ÜRETİME BAŞLIYOR

Gönüllülük esasına dayalı projesi yeni üyelerin katılımıyla büyüyünce Hayri Dağlı, Afrika’daki işlerini bölgedeki temsilcilere bırakıp Türkiye’ye dönüyor. Son 1.5 yıldır Türk insanının kalkınması için projeler ürettiklerini anlatan Dağlı, “Doğu Anadolu’da tarım ve su ayağı olan birkaç proje yaptık. BM ile küçük çiftçilerin desteklenmesi için Doğa Gibi Üret projesini başlattık. Şimdi önümüzde 3 ayrı proje daha var. Kentin atıl alanları ve dev çatılarda kentsel tarım yapmayı hedefliyoruz. Mevsimlik tarım işçisi olarak çalışan mülteci çocuklar için bir eğitim karavanıyla tablet ve oyun temelli eğitim desteği başlatıyoruz. Son olarak olası bir deprem ve ya afet durumuna büyük şehirlerimizin hazır olması için mahallelerde gönüllü arama kurtarma ekipleri kuruyoruz.”

Akşam Gazetesi